6728 SAYILI KANUN İLE DAMGA VERGİSİ KANUNUNDA YAPILAN DEĞŞİKLİKLER

Nuri Değer

YMM

09 Ağustos 2016 Tarihli ve 29796 Sayılı Resmi Gazete’ de Yayımlanmak suretiyle bir kısım hükümleri ayni tarihte yürürlüğe giren 6728 sayılı  Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 23 -29 maddeleri ile 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu (DVK)'nda yapılan değişiklikler aşağıda ele alınmıştır.

I- DVK'NUN ANA MADDELERİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER    

A-KAĞIT NÜSHALARININ BİRDEN FAZLA OLMASI

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayımlanan  30.3.2010 tarih ve 19 sayılı DV Sirkülerin  "3- Nüsha ve Suret Ayrımı ile Bu Kapsamda Değerlendirilen Kâğıtlara İlişkin DV Uygulaması” başlıklı bölümünde  yer alan açıklamalara göre, DVK uygulamasında aynı hüküm ve kuvveti haiz olmak üzere birden fazla düzenlenmiş ve taraf/taraflarınca ayrıca imzalanmış olan kâğıtların her biri nüshadır. Bu kapsamda nüshalar, belli bir hususu ispat ve belli etmek üzere müstakilen ve aynı zamanda farklı mekanlarda ibraz edilebilir mahiyette olan kağıtlardır.

DVK 'nun 5. maddesi hükmüne göre, bir nüshadan fazla olarak düzenlenen kağıtların her nüshası ayrı ayrı  ayni miktar veya nispette DV'ne tabi iken, 6728 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle 9.8.2016 tarihinden itibaren bir nüshadan fazla olarak düzenlenen kâğıtlardan, maktu vergiye tabi olanların her bir nüshası ayrı ayrı aynı miktarda; nispi vergiye tabi olanların ise sadece bir nüshası DV'ne tabi tutulacaktır.

Bundan böyle nispi DV'ne tabi bir kağıt, kaç nüsha olarak düzenlenirse düzenlensin, sadece bir nüshası vergiye tabi tutulacaktır. Maktu vergiye tabi kağıt birden fazla nüsha düzenlenmesi halinde,eskiden olduğu gibi her nüshası ayrı ayrı vergiye tabi tutulacaktır.

B-BİR KAĞITTA BİRDEN FAZLA AKİT VE İŞLEM BULUNMASI

6728 sayılı Kanununun  24. maddesiyle DVK' nun 6. maddesinde 2 değişiklik yapılmıştır.

1. Kağıtta Birden fazla Adi Kefalet Ve Garanti Taahhüdü Bulunması
2. Fıkraya eklenen cümle ile "bir kâğıt üzerinde birden fazla adi kefalet ve garanti taahhüdü bulunması hâlinde, ayrı ayrı olmak üzere bunlardan yalnızca birinden DV alınır.”

2.Sözleşmelerin Müeyyidesi Mahiyetindeki Cezai Şartlar DV'ne Tabi Tutulmaz.

6. Maddenin sonuna 6728 sayılı Kanunun 24. maddesiyle eklenen cümle ile pey akçesi, cayma tazminatı, ücret tevkifi gibi, cezai şart gibi bir sözleşmenin müeyyidesi mahiyetinde olan taahhütlerden, başlı başına bir sözleşmeye konu olmadıkça DV'nin alınmayacağı hükme bağlanmıştır.

Kanun maddesinde bir kısım cezai müeyyideler sayılmış olmakla birlikte hükümde yer alan "gibi" edatiyle maddede sayılmış olsun olmasın sözleşmelerde yer alan tüm cezai müeyyideler DV'ne tabi tutulmayacaktır.

C-KAĞITTTAN ALINACAK AZAMİ DV MİKTARI

59 Seri No.lu DVK Genel Tebliği ile her bir kağıt için hesaplanacak vergi miktarı (1) sayılı tabloda yer alan sınırlamalar saklı kalmak üzere 1.1.2016 tarihinden itibaren  1.797.117,30 TL'sını aşamaz.

Birden fazla nüsha olarak düzenlenen kağıtlarda her bir nüsha için bu tutar ayrı ayrı aranılmaktaydı. Ancak Kanunun 5. maddesinde 6728 sayılı Kanunla 23. maddesi ile yapılan değişiklikle birden fazla nüsha olarak düzenlenen kağıtlarda sadece birisi için vergilendirme yapılacağından, bundan böyle birden fazla nüsha olarak düzenlenen kağıtlarda  söz konusu azami haddin de sadece bir kağıt için söz konusu olacağı  doğaldır.

6728 sayılı Kanunun 25. maddesiyle 488 sayılı Kanunun 14. maddesine eklenen cümle ile  azami tutardan vergi alınan mukavelenamelerin, diğer hükümlerinde değişiklik olmaksızın sadece bedelinin artırılması durumunda, artan bedele ilişkin bu hüküm uygulanmaz. Başka bir deyişle, kağıt azami miktarda vergiye tabi tutulduktan sonra, kağıtta vergiye tabi herhangi bir işlem yapılmadan, sadece kağıtta yer alan tutarın artırılması, ayrıca vergi alınması gerekmemektedir.

D-KANUNA EKLİ (I) SAYILI TABLOYA EKLENEN KAĞITLAR

6728 Sayılı Kanunun 28. maddesi ile uygulamada DV'ne tabi olup olmadığı tartışmalı olan bir kısım kağıtlar (I) sayılı Tabloya eklenmek suretiyle tereddütler giderilmiştir.

DVK'nun  “I. Akitlerle ilgili kâğıtlar” başlıklı bölümünün “A. Belli parayı ihtiva eden kâğıtlar” başlıklı fıkrasına aşağıdaki bentler eklenmiştir.

“7.Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazlara ilişkin ön izin, irtifak hakkı veya kullanma izni sözleşmeleri (yatırım taahhüdü bulunanlar dâhil ön izin, irtifak hakkı veya kullanma izni süresine göre bulunacak bedel üzerinden)                                                                                                               (Binde 9,48)

1. Resmî şekilde düzenlenen gayrimenkul satış vaadi sözleşmeleri                          (Binde 9,48)
2. Resmî dairelerin mal ve hizmet alımlarına ilişkin yaptıkları ihalelerde, ihaleyi yapan idare ile düzenlenen sözleşmeler                                     (Binde 9,48)
3. 7/11/2013 tarihli ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında düzenlenen:
4. a) Taksitle satış sözleşmeleri                                                                               (Binde 9,48)
5. b) Ön ödemeli konut satış sözleşmeleri                                             (Binde 9,48)
6. c) Devre tatil ve uzun süreli tatil hizmeti sözleşmeleri                      (Binde 9,48)

ç) Paket tur sözleşmeleri                                                                   (Binde 9,48)

1. d) Abonelik sözleşmeleri                                                                   (Binde 9,48)
2. e) Mesafeli satış sözleşmeleri                                                                   (Binde 9,48)

11.7/6/2012 tarihli ve 6326 sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanunu kapsamında

düzenlenen turist rehberliğine ilişkin     sözleşmeler                                        (Binde 9,48)

12. 14/3/2013 tarihli ve 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu kapsamında düzenlenen:
13. a) Toptan elektrik satış sözleşmeleri                                                     (Binde 9,48)
14. b) Perakende elektrik satış sözleşmeleri                                                    (Binde 9,48)
15. 18/4/2001 tarihli ve 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu kapsamında düzenlenen:
16. a) Toptan doğal gaz satışına ilişkin sözleşmeler                                                 (Binde 9,48)
17. b) Tüketicilere doğal gaz satışına ilişkin sözleşmeler                                         (Binde 9,48)”
18. c) “IV. Makbuzlar ve diğer kâğıtlar” başlıklı bölümünün;

1) “2. Beyannameler” başlıklı fıkrasının (b) bendine “Vergi beyannameleri:” ibaresinden sonra gelmek üzere “((f) bendi dâhil olmak üzere, beyanname verme süresi içerisinde düzeltme amacıyla verilen beyannameler hariç)” parantez içi hükmü eklenmiştir.

2) “2. Beyannameler” başlıklı fıkrasının (f) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“f) 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgesi ile muhtasar beyannamenin birleştirilerek verilmesiyle oluşturulan beyannameler                                             (37,40 TL.)”

E-DVK'NA EKLİ (2) SAYILI TABLODA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

6728 sayılı Kanunun 29. maddesi ile488 sayılı Kanuna ekli (2) Sayılı Tablonun;

1. a) “II- Öğrenciler ve askerlerle ilgili kağıtlar” başlıklı bölümünün (2) numaralı fıkrasına “beyannameler” ibaresinden sonra gelmek üzere “ile okul idareleriyle öğrenciler veya velileri arasında düzenlenen kâğıtlar” ibaresi eklenmiştir.
2. b) “II- Öğrenciler ve askerlerle ilgili kağıtlar” başlıklı bölümüne aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“6. Resmî dairelerce yurt dışına gönderilen kişiler adına yurt dışında bulunan eğitim-öğretim ve sağlık kurumlarına yapılan ödemelere ilişkin düzenlenen kâğıtlar.”

1. c) “IV- Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar” başlıklı bölümünün;

1) (5) numaralı fıkrasında yer alan “Sigorta mukavelenameleri, sigorta ücretine ait makbuzlar” ibaresi “Sigorta, reasürans ve koasürans sözleşmeleri, bireysel emeklilik, gruba bağlı bireysel emeklilik, işveren grup emeklilik sözleşmeleri, diğer kağıtlarda yer alan sigorta yaptırma taahhütleri ile sigorta primleri ve bireysel emeklilik katkı paylarının ödenmesine ilişkin kâğıtlar” şeklinde değiştirilmiştir.

2) (16) numaralı fıkrasına “kuruluşlarına,” ibaresinden sonra gelmek üzere “pay devirlerine,” ibaresi eklenmiştir.

3) (19) numaralı fıkrasında yer alan “Bankalar arasında, bankanın taraf olduğu veya bankalar aracılığıyla” ibaresi “Bankalar veya aracı kurumların taraf olduğu ya da bunlar aracılığıyla” şeklinde değiştirilmiştir.

4) (21) numaralı fıkrasında yer alan “Gayrimenkul yatırım ortaklıklarının” ibaresi “Gayrimenkul yatırım ortaklıklarının ve gayrimenkul yatırım fonlarının” şeklinde değiştirilmiştir.

5) (23) numaralı fıkrasında yer alan “ve geri ödenmelerine” ibaresi “, geri ödenmelerine, devrine ve krediden doğan alacakların temlikine” şeklinde değiştirilmiştir.

6) (30) numaralı fıkrasında yer alan “teminatlarına” ibaresi “devrine, teminatlarına” şeklinde değiştirilmiştir.

7) (31) numaralı fıkrasında yer alan “kira mukavelenameleri.” ibaresi “kira mukavelenameleri ile bu mukavelenameler üzerine konulacak kefalet şerhleri ve teminatlar.” şeklinde değiştirilmiştir.

8) (32) numaralı fıkrasında yer alan “kira mukavelenameleri.” ibaresi “kira mukavelenameleri ile bu mukavelenameler üzerine konulacak kefalet şerhleri ve teminatlar.” şeklinde değiştirilmiştir.

9) (41) numaralı fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“41. Kira sertifikası ihracına dayanak teşkil eden her türlü varlık ve hakların devri, alımı, satımı, kiralanması, vekaleten yönetimi, kira sertifikası ihracı amacıyla bir ortak girişime ortak olunması, iş sahibi sıfatıyla bir eser veya işin yaptırılması ve bu iş veya eserin kiralanması veya satılması nedeniyle düzenlenen kâğıtlar ile kira sertifikaları ve kira sertifikası ödemelerine ilişkin her türlü garanti ve teminatlar için düzenlenen kâğıtlar.”

F- YATIRIMLARI VE  İHRACATI  TEŞVİK ETMEK AMACIYLA  (2) SAYILI TABLOYA EKLENEN KAĞITLAR

6728  sayılı Kanunun 29. maddesi ile 488 sayılı Kanuna ekli (2) Sayılı Tabloya  (42) numaralı fıkrasından sonra gelmek üzere  aşağıdaki aşağıda belirtilen  fıkralar eklenmiştir.

43. Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yer alan yatırım mallarına ilişkin olarak yatırım teşvik belgesi sahibi yatırımcılarla bu malların üreticileri ve tedarikçileri arasında düzenlenen kâğıtlar, münhasıran yatırım döneminde belge kapsamındaki yatırıma yönelik gayri maddi hakların kiralanması ve satın alınmasına ilişkin düzenlenen kâğıtlar, belge kapsamında sabit kıymet yatırımlarının imal ve inşasına yönelik düzenlenen sözleşmeler, taahhütnameler, teminatlar ve bu mahiyetteki kâğıtlar ile söz konusu yatırımlara yönelik danışmanlık ve teknik müşavirlik hizmetlerine ilişkin düzenlenen kâğıtlar.
44. Yatırımlarda Devlet yardımları hakkında kararlarla belirlenen yüksek ve orta-yüksek teknolojili sanayi sınıfında yer alan ürünlerin imalatına ilişkin olarak imalatçılar ile tedarikçileri arasında mal ve hizmet alımı nedeniyle düzenlenen kâğıtlar.
45. 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu ve aynı Kanunun ilgili mevzuatı uyarınca düzenlenen taahhütnameler.
46. 20/6/2013 tarihli ve 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun kapsamında ödeme hizmeti sağlayıcısı ile ödeme hizmeti kullanıcısı arasında düzenlenen tek seferlik ödeme sözleşmeleri.
47. Binalarda ısı yalıtımı ve enerji tasarrufu sağlamaya yönelik olarak düzenlenen kâğıtlar ile 17/4/1957 tarihli ve 6948 sayılı Sanayi Sicili Kanununa göre sanayi sicil belgesini haiz sanayi işletmelerince münhasıran imalat sanayinde kullanılmak üzere yeni makine ve teçhizat alımına yönelik düzenlenen kâğıtlar.
48. Ürünlerin yurt dışında tanıtım ve pazarlamasını sağlamak amacıyla, miktarı ticari teamüllere uygun örnek ürünler, tanıtım malzemeleri veya promosyon amaçlı ürünlerin bedelsiz ihracatına ilişkin düzenlenen kâğıtlar ile yurt dışındaki fuarlara katılım amacıyla düzenlenen kâğıtlar.
49. Her türlü gemi, yat ve diğer su araçlarının inşası, yenileme ve dönüşümü ile bakım ve onarımına ilişkin düzenlenen kâğıtlar.
50. Girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ve girişim sermayesi yatırım fonlarının münhasıran girişim sermayesi yatırımları ile ilgili düzenlenen sözleşmeler ile bu sözleşmelere ilişkin düzenlenen diğer kâğıtlar.
51. Sermaye piyasası araçlarının kredili alımı, açığa satışı ve ödünç alma ve verme işlemleri ile ilgili olarak aracı kurum ile yatırımcı arasında düzenlenen sözleşmeler.
52. İleri teknolojiye sahip ve teknoloji transferi sağlayacak yurt dışında yerleşik şirketlerin satın alınması ile bu alımlara yönelik mali ve hukuki danışmanlık hizmeti alımına ilişkin düzenlenen kâğıtlar.

G-İPTAL EDİLEN İHALE KARARLARI DOLAYISIYLA TAHSİL EDİLEN DV'NİN İADE EDİLMESİ

1-İhalenin Kamu İhale Kurumu Tarafından Vize Edilmemesi

İhalelere iştirak eden kişilerin muhtelif nedenlerle ihale kararına  Kamu İhale Kurumuna itirazen yapılan şikayet başvurularından önce ihale kararına ilişkin DV’nin ödenmiş olması gerekmektedir. Yükleniciler tarafından Kamu İhale Kurumu tarafından iptal edilen ihalelere ilişkin DV iade talepleri Maliye Bakanlığı tarafından Kanunda hüküm bulunmaması nedeniyle ret edilmektedir.

Örneğin Kamu İhale Kurumunun müteahhidin kesinleşmiş vergi borcu, taraflardan birinin imzalamaması  gibi  herhangi bir nedenle ihale kararını vize edememesi halinde ihale kararı ve sözleşmeye ilişkin tahsil edilen DV iade edilmemekteydi.

DVK'na ekli I sayılı Tablonun II. Kararlar ve mazbatalar başlıklı bölümünün 2. fıkrasına  eklenen "4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki kurum ve kuruluşlara şikâyet veya Kamu İhale Kurumuna itirazen şikâyet ya da yargı kararı üzerine ihalenin iptal edilmesi hâlinde, bu ihale kararının hükmünden yararlanılmayan kısmına isabet eden DV ret ve iade olunur." hüküm uyarınca, 9.8.2016 tarihinden itibaren Kamu İhale Kurumu tarafından iptal edilen ihale kararlarına ilişkin DV iade edilmektedir.

2-İhalenin Yargı Kararıyla İptal Edilmesi

Kamu İhale Kanunu’nun 54. maddesi hükmü uyarınca, yapım müteahhidleri, tedarikçi ve sunucuları ihalelerin bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğu durumlarda yazılı şikayet suretiyle inceleme talebinde bulunabilirler.

Ayni yasanın 55. maddesine göre, şikayetlerin öncelikle idareye yapılması gerekir. 57. maddede ise, şikayetler ile ilgili Kurum tarafından verilen nihai kararlar TC Mahkemelerinde dava konusu yapılabilir.

İhalenin bozulma nedenleri doktrinde ve Yargıtay uygulamasında;

1. İhaleye fesat karıştırılmış olması,
2. Artırmaya hazırlık aşamasındaki hatalı işlemler,
3. İhalenin yapılması sırasındaki hatalı işlemler,
4. Alıcının taşınmazın önemli nitelikleri hakkında hataya düşürülmüş olması,

Şeklinde sıralanabilir.6728

İhalenin feshine karar verilmesi halinde, kağıdın hükmünden yararlanıldığı için  İhalenin yargı kararıyla iptal edilmesi halinde tahsil edilen DV'leri iade edilmemekteydi.

DVK'na ekli I sayılı Tablonun II. Kararlar ve mazbatalar başlıklı bölümünün 2. fıkrasına  eklenen "4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki kurum ve kuruluşlara şikâyet veya Kamu İhale Kurumuna itirazen şikâyet ya da yargı kararı üzerine ihalenin iptal edilmesi hâlinde, bu ihale kararının hükmünden yararlanılmayan kısmına isabet eden DV ret ve iade olunur." hüküm uyarınca, 9.8.2016 tarihinden itibaren yargı kararları üzerine iptal edilen ihale kararlarına ilişkin DV iade olunur.

H-DÖVİZ KAZANDIRICI FAALİYETLERDE DV İSTİSNASI

6728 sayılı Kanunun  27. maddesi ile  488 sayılı Kanunun ek 2. maddesi yürürlükten kaldırılmıştır. Bunun yerine yapılan düzenlemeyle bir yandan yürürlükten kaldırılan maddede yer alan hükümler korunurken, bir yandan da maddenin verdiği yetkiye istinaden yayımlanan 5 adet "Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerde DV Ve Harç İstisnası Uygulaması Hakkında Genel Tebliğler"de yer alan düzenlemeler Kanun hükmü içerisine alınmıştır.

II-DVK'NA EKLI (II) SAYILI LİSTEDE YER ALAN İSTİSNALARDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

A-KİRA MUKAVELENAMELERİNE KONULAN KEFALET ŞERHLERİ

Kira mukavelenamelerine biri adi kefalet  diğeri  de "müteselsil kefil” veya “müteselsil kefil ve müşterek borçlu” olmak üzere iki türlü kefalet şerhinin konulması mümkündür.

Adi kefalet, asıl borçlu hakkında yapılan takibat semeresiz kalmadıkça alacağın tahsili için kefile karşı takibat yapılması mümkün olmayan bir kefalet türüdür.

Kira mukavelenamesine konan kefalet şerhinin “adi kefalet” olarak düzenlenmesi halinde, kefalet şerhi asil akitten ayrı müstakil bir işlem, bir hukuki muamele niteliğinde olduğundan mukavele süresine göre kiralama bedelinden hesaplanacak binde 1,89 nispetindeki DV'ne ilaveten kefalet şerhinden de  Kanuna ekli (1) sayılı tablonun I/A-3 fıkrasına istinaden ayrıca binde 9,48 nispetinde DV alınır.

Adi kefil şerhlerini ihtiva eden senet, mukavelename ve taahhütnamelerde ise bir kağıtta asil işlem ve akdin taraflarından başka bir şahsın akit ve işlemi de bulunduğunu kabul etmek gerektiğinden, DVK’nun 6/3. maddesi gereğince, bu halde hem taahhüt, hem de kefalet işleminden ayrı ayrı DV alınması icap eder.

Kira mukavelenamesine konan kefalet şerhinin “müteselsil kefil” veya “müteselsil kefil ve müşterek borçlu” sıfatıyla konulması halinde, kefalet şerhi asıl akitle birbirine bağlı ve bir asıldan doğma akit ve işlemler meyanında mütalaa edildiğinden, kağıtta yer alan akit ve işlemler içerisinde en yüksek vergi alınmasını (kira veya kefalet) gerektiren tutarın dikkate alınması suretiyle yapılmaktaydı.

Öte yandan 6728 sayılı Kanunun 29. maddesinin (c) bendi ile DVK'na ekli 2 sayılı Tablosunun “IV- Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar” başlıklı bölümüne (31) numaralı fıkrasında  yapılan değişiklikle "kira  mukavelenameleri üzerine konulacak kefalet şerhleri ve teminatlar” DV'nden istisna edilmiştir. Bu duruma göre, 9.8.2016 tarihinden itibaren kira mukavelenameleri üzerine konulacak  adi ve müteselsil  kefalet şerhleri DV'nden müstesnadır.